سید حسین متولیان شاعر اشعار آئینی در گفتگویی اختصاصی با خبرنگار حوزه فرهنگی دیباچه گفت: با نگاه ممیزی و نظارت بر دستگاه سیدالشهدا مخالف هستم چرا که علمای بزرگ در این مورد به خود اجازه دخالت نمی‌دادند.

این شاعر در خصوص ویژگی‌های شعر عاشورایی اظهار داشت: امروز ما با دو گونه از شعر در قلمرو اشعار عاشورایی و اشعاری که منتسب به ساحت مقدس ائمه معصومین ( ع ) است،مواجه هستیم؛ گونه‌ای ازشعر که ساحت مکتوب دارد وبه صورت مکتوب در کتب شاعران به چشم آمده و تمامی ویژگی‌های یک شعر فاخر را با خود به همراه دارد و گونه‌ای دیگر هم وجود دارد که به آن شعر "محفلی" می‌گویند که این نوع شعر مربوط به جلسه روضه بوده و قدیمی‌های تهران به آن شعر "چهارپایه" می‌گفتند.

شعر محفلی و شعری که برای روضه سروده می‌شود کمی با شعری که ساحت مکتوب دارد و برای کتاب سروده می‌شود،متفاوت است.شعری که برای محفل سروده می‌شود باید "سهل ممتنع"باشد،به این معنی که همه مخاطبان بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند؛از استاد دانشگاه وفقیه عالی قدر گرفته تا نانوا ومشاغل مختلف قادر به ارتباط گرفتن با این گونه از شعر باشند.این شعر باید سهل باشد اما «سهل ممتنع» یعنی سهلی که برخوردار از ویژگی‌های ادبی وهنری هم باشد ومهم تر از این ویژگی باید حرمت وساحت معصومین(ع ) در آن رعایت شده باشد.شاعری که برای اهل بیت(ع ) شعر می‌گوید باید بداند که برای چه ممدوحی شعر می‌گوید و تا چه اندازه اجازه دارد به این ممدوح نزدیک شود.

وی افزود: متأسفانه گهگاهی ساحت معصومین ( ع ) در برخی از روضه‌ خوانی‌ها توسط ذاکرین رعایت نمی‌شود؛ به طور نمونه در دهه 70 یکی از ذاکرین محترم از زیبایی حضرت "صدیقه طاهره" در نوحه خوانی خود صحبت کرده بود؛ درواقع حضرت صدیقه طاهره(سلام الله علیها) عصمت الله الکبری وناموس کل خلقت ما وامیرالمومنین( ع )  هستند؛آیا روا و جایز است که از زیبایی ایشان صحبت کنیم ویا قشنگ است که ما از قمر آل بنی هاشم که پایه گذار ادب در عالم است این گونه یاد کرده و تنها به قد و قامت و رشید بودن ایشان اشاره کنیم! به نظر من این‌ها متوقف شدن در ظاهر و نرسیدن به ذات بزرگوار حضرت عباس(علیه السلام ) است.

حسین متولیان در ادامه بیان داشت: به نظر من همه شعرا از جمله من که خادمی این خاندان را می‌کنند،باید با این افتخار محترمانه رفتار کنند و روز به روز شاهد این باشیم که اشعار ما اشعاری باشد که حضرت صاحب الامر و حضرت صدیقه طاهره که ناظر بر مجالس روضه هستند،مهر رضایتی بر پای نامه اعمال ما بزنند و بگویند به طور نمونه من از «سید حسین متولیان» راضی هستم امسال در درگاه ما خوب خدمت کرد و اشعار خوبی گفت. گرچه شعری که ما می‌سراییم رزقی است که از آسمان نازل می‌شود و واژگانش از ما نیست و من به شخصه کوچکتر از آن هستم که واژگانی که حامل بزرگی و بزرگواری اهل بیت باشد در دهانم بیاورم و در اصل اینها همه از لطف این بزرگواران است.

این شاعر اشعار عاشورایی در پاسخ به این پرسش خبرنگار دیباچه که" به چه دلیل نظارتی بر روی اشعاری که در مجالس روضه خوانده می‌شود" وجود ندارد " گفت: در دستگاه سیدالشهدا از سال 61 هجری تا به امروز، هر روز شعر،مقتل و ذکر متولد شده است؛همانطور که با مرحوم"حاج مرزوق حائری " یک سری از سبک‌های نوحه خوانی وارد نوحه خوانی‌های ما می‌شود خیلی از سبک‌ها و نوحه خوانی‌ها ایجاد شده اما بهترین‌ها همیشه ماندگار شده است،مانند "ترکیب بند جناب محتشم" و آن‌هایی که اصالت نداشته‌اند ماندگار نشده وتنها مدت کوتاهی زمزمه شده و از یاد رفته‌اند.

وی افزود: من با نظارت در دستگاه سیدالشهدا اصلا موافق نیستم؛به شدت معتقد هستم که حضرات اهل بیت یکی از ثقلین هستند و همانطور که امیر المومنین را قرآن ناطق می‌دانیم،باید معتقد باشیم که یک وجه از ذکر، وجه وجودی حضرات اهل بیت است و محافظت از آن بر عهده خداوند است و برای همین با این ممیزی‌ها حتی برای اشعاری که خوانندگان می‌خوانند خیلی موافق نیستم؛زیرا معتقد هستم درست است که امکان ترویج یک سری موسیقی‌ها و اتفاقات شنیداری سخیف به مخاطب وجود دارد ولی شعور اندیشه‌ای و فرهنگی زبان ادبیاتی ما شعور کمی نیست و ما اگر به آن صحه بگذاریم مردم ما خود انتخاب کننده‌های درستی هستند، مردم ما هزار سال است که واژه‌های موسیقایی و نغمه گونه شنیده‌اند و خودشان انتخاب کرده‌اند که کدام یک ماندگار شود.مردم ما مردمی هستند که در طول تاریخ مورد لشگر کشی‌های اقوام مختلف قرار گرفته‌اند اما آن چیزی که مولفه حفظ کننده هویت ایرانی و اسلامی ما بوده این است که آنها مردمی فرهنگی هستند و سره را از ناسره تشخیص می‌دهند.

«متولیان» ضمن اشاره به این موضوع که بهتر است مسئولان این خصوصیت قیم مآبانه برای مردم را از خود دور کنند عنوان کرد: به چه علت فکر می‌کنیم که مردم ما نمی‌دانند و نمی‌توانند برای خود تصمیم بگیرند و ما باید به جای آن‌ها فکر کرده و تصمیم بگیریم؛ این مردم همان مردمی هستند که تا انتخابات می‌شود می‌گوییم این مردم باشعور در صحنه حضور پیدا کردند؛ این مردم همان مردم بیست و دوم بهمن ماه‌ها و روز قدس‌ها هستند؛ برای همین با نگاه قیم مآبانه و اینکه بزرگتر مردم هستیم و تشخیص بدهیم کدام آهنگ مناسب برای گوش کردن و کدام نامناسب است مخالف هستم؛ البته بعد از انتشار اگر کاری خلاف موازین عرفی،عقلی و شرعی باشد می‌توان برخورد کرد اما انتخاب را باید بر عهده مردم گذاشت.

در رابطه با اشعاری که برای دستگاه سیدالشهدا ( ع ) سروده می‌شود این برخورد باید به طریق اولی انجام شود؛ رفتار همه حضرات اهل بیت و اجدادشان، رفتار آموزشی برای ما است و آن چیزهایی که در ساحت اهل بیت قرار می‌گیرد جملگی محافظ دارند و از سوی ملائکه مراقبت می‌شوند،لذا ما نباید در این موارد دستکاری کنیم چرا که تمامی چیزهایی که سخیف هستند از بین خواهد رفت و آنچه ماندگار می‌شود با اصالت‌ها است. بنابراین من در کل با نگاه ممیزی و نظارت بر دستگاه سیدالشهدا مخالف هستم چرا که علمای بزرگ در این مورد به خود اجازه دخالت نمی‌دادند.

وی افزود: در روزگاری زندگی می‌کنیم که هجمه شبهات بسیار سنگین بوده و هر روز برای تضعیف این مراسم و روضه‌ها تلاش‌هایی صورت می‌گیرد؛ مردم قدرت تمیز ندارند و زمانی که دزدی در لباس مسئولیت به آنها ضربه می‌زند، ازچشم همه مسئولین می‌بینند. حتی به این دلیل که جامعه ما حکومت دینی است گاه برخی قصور و آسیب‌ها را به حساب حضرت سیدالشهدا می گذارند یعنی برخی از افراد تا این میزان قدرت تمیز ندارند؛ اما پرسش اینجا است آیا این تشبیهات در کل تاریخ نبوده است؟! در طول تاریخ همواره شاهد این مسائل بوده‌ایم؛ من معتقدم این دستگاه خود محافظ دارد اما اگر کسی در این مسیر، شأن این بزرگواران را پایین آورد و یا برخورد سخیفی کرد باید در انجمن‌های صنفی همچون جامعه مداحان، با او در نهایت ادب برخورد کرد زیرا به هر حال این فرد هم نوکر سیدالشهدا است و وجود این شخص به واسطه اینکه ذاکر اهل بیت بوده عزیز است.این قصه امر به معروف است که باید زنده باشد و قطعا این برخورد محترمانه شاعر یا ذاکر خاطی را به فکر فرو برده و متوجه اشتباه خود خواهد کرد.

گفت وگو از : اعظم صفایی